Tham dự hội thảo có ông Trần Hậu Ngọc – Phó Chủ tịch Ủy ban TCĐLCL Quốc gia, ông Phạm Việt Đức - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thái Nguyên, bà Nguyễn Thị Thủy – Phó Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Thái Nguyên, ông Trần Quý Giầu – Trưởng Ban Ban Đo lường, ông Vũ Khánh Xuân – Chủ tich Hội Đo lường Việt Nam, bà Trần Thị Kim Dung – Phó Viện trưởng Viện Đo lường Việt Nam, ông Đỗ Đức Nguyên – Phó Viện trưởng Viện Đo lường Việt Nam cùng đại diện các đơn vị trực thuộc Ủy ban, đại diện các Sở, ban, ngành, Hiệp hội, doanh nghiệp.

Phát biểu khai mạc tại hội thảo, ông Trần Hậu Ngọc – Phó Chủ tịch Ủy ban TCĐLCL Quốc gia cho biết, năm 2025 đánh dấu 150 năm Công ước Mét – dấu mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của hệ thống đo lường quốc tế, tạo nền tảng cho sự thống nhất và chính xác trong đo lường trên toàn cầu. Chủ đề năm nay nhấn mạnh thông điệp sâu sắc về tính phổ quát, công bằng và lâu dài của đo lường, phản ánh sứ mệnh của đo lường trong phục vụ đời sống con người và phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Tại Việt Nam, công tác đo lường đã và đang có nhiều chuyển biến mạnh mẽ. Quyết định số 996/QĐ-TTg ngày 10/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế đến năm 2025”, thể hiện rõ vai trò chiến lược của đo lường trong nâng cao chất lượng sản phẩm, hàng hóa, thúc đẩy năng suất, chất lượng quốc gia.

Ông Trần Hậu Ngọc – Phó Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia. 

Cũng theo ông Ngọc, qua 6 năm triển khai, nhiều địa phương, doanh nghiệp đã có bước tiến đáng kể, từng bước xây dựng hệ thống đo lường tiên tiến, đồng bộ, hỗ trợ quá trình chuyển đổi số và đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy vẫn còn những thách thức trong quá trình tổ chức thực hiện như việc áp dụng hệ thống đo lường tiên tiến còn chưa đồng đều giữa các ngành, địa phương; nhận thức của doanh nghiệp nhỏ và vừa về vai trò của đo lường còn hạn chế; hạ tầng kỹ thuật và nguồn nhân lực đo lường cần tiếp tục được củng cố và đầu tư.

Phó Chủ tịch cho biết thêm, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với công tác tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng và khoa học công nghệ, coi đây là yếu tố then chốt để nâng cao năng suất, chất lượng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững đất nước. Minh chứng cho điều đó là việc Ban Bí thư và Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 38-CT/TW ngày 30/7/2024 về đẩy mạnh công tác tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng quốc gia đến năm 2030 và Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là những định hướng chiến lược quan trọng, thể hiện tầm nhìn dài hạn và quyết tâm chính trị cao trong việc nâng tầm vị thế khoa học công nghệ và đo lường của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu.

“Nhân dịp Kỷ niệm Ngày Đo lường thế giới 20/5, chúng ta cùng nhìn lại chặng đường phát triển và những đóng góp thầm lặng nhưng vô cùng to lớn của ngành đo lường. Từ chiếc cân, đồng hồ, đến hệ thống GPS, mạng 5G hay dây chuyền sản xuất hiện đại – tất cả đều vận hành dựa trên đo lường chính xác. Đo lường không chỉ là “khoa học về phép đo”, mà còn là ngôn ngữ chung của thương mại, khoa học và đổi mới sáng tạo”, Phó Chủ tịch khẳng định.

Phát biểu tại hội thảo, ông Phạm Việt Đức - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thái Nguyên cho biết, thời gian qua, tỉnh Thái Nguyên đã chủ động cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước thành các cơ chế, giải pháp đổi mới thiết thực, phù hợp với điều kiện thực tiễn. Trong đó, việc triển khai hiệu quả Quyết định số 996 của Thủ tướng Chính phủ là một điểm sáng tiêu biểu, thể hiện tư duy hành động, tính tiên phong và năng lực tổ chức thực hiện hiệu quả của hệ thống chính quyền địa phương trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Ngay sau khi Đề án 996 được ban hành, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai một cách bài bản, đồng bộ và là tỉnh đầu tiên trong cả nước hỗ trợ doanh nghiệp triển khai thành công chương trình đảm bảo đo lường, một nội dung cốt lõi có ý nghĩa nền tảng và giá trị thực tiễn sâu sắc.

Ông Phạm Việt Đức - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thái Nguyên.

Các mô hình điểm tại các công ty như Cổ phần Gang thép Thái Nguyên, Công ty Xăng dầu Bắc Thái, Hợp tác xã Chè Hảo Đạt,… không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh mà còn góp phần khẳng định uy tín hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Cách tiếp cận nhất quán, lấy doanh nghiệp làm trung tâm, đồng hành cùng doanh nghiệp trong từng bước triển khai đã giúp Thái Nguyên tạo lập mô hình đo lường hiệu quả, có khả năng tổng kết, nhân rộng trên phạm vi toàn quốc.

Qua thực tiễn đó, có thể khẳng định khi đo lường được lồng ghép hiệu quả với quản trị doanh nghiệp, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số thì đo lường không chỉ là công cụ kỹ thuật mà còn là đòn bẩy chiến lược cho tăng trưởng năng suất, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

“Hội thảo hôm nay là dịp quan trọng để chúng ta cùng nhìn lại chặng đường 5 năm triển khai Đề án 996, trao đổi bài học kinh nghiệm, đề xuất sáng kiến, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện trong giai đoạn tiếp theo. Từ thực tiễn của tỉnh Thái Nguyên và nhiều địa phương khác đã khẳng định rõ, đo lường không còn là công cụ hậu kiểm mà đã trở thành hạ tầng kỹ thuật thiết yếu, thúc đẩy năng suất, chất lượng, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Đây cũng là một trong những điểm then chốt được xác định trong Nghị quyết số 57 ngày 22 tháng 12 năm 2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”, ông Đức nhấn mạnh.

Tỉnh Thái Nguyên đã xác định thực hiện thành công Đề án 996 không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn của ngành khoa học và công nghệ mà còn là một phần trong chiến lược phát triển dài hạn của tỉnh. Trong thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ cùng các sở, ngành, địa phương sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp, tổ chức, hợp tác xã, thúc đẩy hệ sinh thái đo lường hiện đại, hiệu quả, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh của kinh tế địa phương.

Trong khuôn khổ hội thảo, ông Trần Quý Giầu – Trưởng ban Ban Đo lường đã có báo cáo đề dẫn về tình hình triển khai, một số kết quả thực hiện Đề án 996 và định hướng. Trong đó, phát triển hệ thống chuẩn đo lường quốc gia đã phê duyệt 48 chuẩn đo lường quốc gia của 29 đại lượng (7 đại lượng cơ bản và 22 đại lượng dẫn xuất). Về bồi dưỡng, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ về đo lường tổng số giai đoạn năm 2019-2024 xấp xỉ 8,638 học viên đạt 86% mục tiêu. 

Ông Trần Quý Giầu – Trưởng ban Ban Đo lường.

Về phát triển mạng lưới tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn thử nghiệm phương tiện đo chuẩn đo lường hiện có 579 tổ chức đăng ký, 399 tổ chức chỉ định; 8.020 chuẩn đo lường (6850 chuẩn vật lý và 1170 chất chuẩn); 3.860 kiểm định viên đo lường đang còn hoạt động trên 5.385 kiểm định viên được chứng nhận cấp thẻ. Tổ chức chương trình so sánh liên phòng về đo lường hiện có 04 chương trình so sánh liên phòng cấp quốc gia, 02 chương trình so sánh liên phòng cấp cơ sở và 19 lượt tổ chức tham gia. 

Về sản xuất chất chuẩn, chất đo lường, phương tiện đo: trong giai đoạn 2019-2024 có 20 chất chuẩn, có 08 nhóm chất chuẩn đã sản xuất, 12 nhóm chất chuẩn đang nghiên cứu.

Cũng theo ông Giầu, việc triển khai chương trình đảm bảo đo lường thông qua kiểm định hiệu chuẩn phương tiện đo cho doanh nghiệp hiện đã có 28976/5000 doanh nghiệp. Năm 2022-2024 có gần 1600 doanh nghiệp được khảo sát, đào tạo 08 khóa với 250 học viên, cấp mã 117 chuyên gia tư vấn đảm bảo đo lường; 105 tổ chức, doanh nghiệp được tiếp nhận công bố chương trình đảm bảo đo lường… Cùng với đó là ký kết Biên bản ghi nhớ giữa Ủy ban và Tập đoàn xăng dầu Việt Nam; Phối hợp với Cục Hàng không Việt Nam thành lập Tổ công tác triển khai chương trình đảm bảo đo lường đối với phương tiện đo khí tượng sân bay.

Về định hướng triển khai năm 2025 và những năm tiếp theo, ông Giầu cho biết, thứ nhất, đầu tư, phát triển chuẩn đo lường quốc gia theo Quyết định số 1488/QĐ-TTg ngày 24/11/2023 của Thủ tướng CP Phê duyệt “Kế hoạch phát triển chuẩn đo lường quốc gia đến năm 2030;

Thứ hai, tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bàn quy phạm pháp luật về đo lường tạo thuận lợi cho doanh nghệp, đơn giản hoá thủ tục hành chính (Sửa đổi Nghị định 105/2016/NĐ-CP, Nghị định 154/2018/NĐ-CP…);

Thứ ba, thiết lập cơ sở dữ liệu hoạt động đo lường dùng chung trên nền tảng số, liên thông từ trung ương đến địa phương cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao như AI, bán dẫn, dược phẩm, thiết bị y tế... Nghiên cứu xây dựng hệ thống cảnh báo, giám sát vi phạm đo lường qua nền tảng số;

Thứ tư, thúc đẩy triển khai Chương trình đảm bảo đo lường trong sản xuất, dịch vụ của doanh nghiệp thuộc các ngành, lĩnh vực công nghệ chiến lược như đường sắt tốc độ cao, công nghệ nano, xe tự hành… Gắn hoạt động đảm bảo đo lường với chương trình chuyển đổi số quốc gia;

Thứ năm, xây dựng cơ chế tài chính đặc thù để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp sản xuất sản phẩm, hàng hoá phục vụ công nghiêp hỗ trợ triển khai xây dựng CTĐBĐL; 

Thứ sáu, tham gia các chương trình so sánh liên phòng quốc tế (CIPM-MRA) để tăng tính thừa nhận quốc tế của kết quả đo. Tiếp nhận chuyển giao công nghệ đo lường tiên tiến, đặc biệt từ các tổ chức như PTB (Đức), NIST (Mỹ), NIM (Trung Quốc).

Chia sẻ Thông điệp của Ngày Đo lường thế giới 20/5/2025, ông Vũ Khánh Xuân – Hội Đo lường Việt Nam cho biết, thông điệp từ Tiến sĩ Martin Milton, Giám đốc BIPM và ông Anthony Donnellan, Giám đốc BIML: "Đo lường cho mọi thời đại, cho mọi người" – Kỷ niệm 150 năm Công ước Mét: Ngày Đo lường Thế giới (20 tháng 5) hằng năm là dịp để chúng ta cùng nhau tôn vinh cam kết toàn cầu về một hệ thống đo lường quốc tế hài hòa, dựa trên nền tảng mà chúng ta ngày nay gọi là Hệ Đơn vị Quốc tế (SI). 

Năm nay có ý nghĩa đặc biệt khi đánh dấu cột mốc 150 năm kể từ khi Công ước Mét được ký kết và Văn phòng Cân đo Quốc tế (BIPM) được thành lập. Nhân dịp trọng đại này, trong năm 2025, cộng đồng đo lường quốc tế cùng nhau kỷ niệm những thành tựu đã đạt được trong hơn 1,5 thế kỷ qua, đồng thời hướng đến tương lai với những cơ hội và thách thức mới cho hệ thống đo lường toàn cầu.

Di sản của sự tiến bộ và đổi mới: Đo lường đóng vai trò nền tảng trong mọi lĩnh vực của đời sống – từ giao thương hàng hóa, chăm sóc sức khỏe, đến việc quan sát và lý giải thế giới tự nhiên. Những người sáng lập Công ước Mét đã nhận thức rõ điều này và đưa ra một tầm nhìn chiến lược, đầy tham vọng: thống nhất và cải thiện các hệ thống đo lường trên toàn thế giới, thiết lập một hệ thống phục vụ “cho mọi thời đại, cho mọi người".

Kể từ năm 1875, BIPM đã nỗ lực vượt qua nhiều thách thức công nghệ nhằm thiết lập các chuẩn đo lường ổn định và chính xác cho đơn vị mét và kilôgam, phù hợp để sử dụng trên toàn thế giới.

Đến thế kỷ XX, nhiệm vụ kỹ thuật này tiếp tục mở rộng để đáp ứng nhu cầu về chuẩn đo lường cho nhiệt độ, ánh sáng và điện. Bước sang thế kỷ XXI, khoa học đo lường bước vào một kỷ nguyên mới với khả năng hiện thực hóa SI dựa trên các hằng số cơ bản của tự nhiên, mở đường cho thời đại lượng tử.

Khi chuẩn đo lường ngày càng trở nên đa dạng và chính xác hơn, đồng thời với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghiệp, nhu cầu thiết lập các chuẩn mực chung được quốc tế công nhận trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chính vì vậy, vào năm 1955, Tổ chức Quốc tế về Đo lường Pháp quyền (OIML) được thành lập nhằm hỗ trợ các quốc gia tích hợp chuẩn đo lường vào hệ thống luật pháp và quản lý, bảo đảm tính thống nhất trong việc sử dụng các thiết bị đo lường trên toàn thế giới.

Hướng tới tương lai: Khi thế giới không ngừng đổi thay, hệ thống đo lường toàn cầu cũng cần liên tục được cập nhật để bảo đảm tính chính xác, khả năng tiếp cận và đáp ứng yêu cầu của các thế hệ mai sau. Thách thức đặt ra trước mắt là rõ ràng: xây dựng một hệ thống đo lường tiên tiến, không chỉ theo kịp những khám phá khoa học hiện đại, mà còn phục vụ tất cả các quốc gia một cách công bằng và tin cậy. Đây không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội chung của tất cả chúng ta. Chúng tôi trân trọng mời quý vị cùng tham gia kỷ niệm cột mốc quan trọng này – không chỉ để hồi tưởng về hành trình đã qua, mà còn để cùng nhau cam kết thực hiện một hành trình thú vị phía trước của đo lường".

Phần trao đổi thảo luận do ông Trần Hậu Ngọc - Phó Chủ tịch Ủy ban TCĐLCL Quốc gia chủ trì.

Tại hội thảo các đại biểu đã có những tham luận như: Báo cáo kết quả thực hiện hoạt động so sánh liên phòng về đo lường năm 2024 do ông Đỗ Đức Nguyên – Phó Viện trưởng Viện Đo lường Việt Nam trình bày; Gắn kết hoạt động đo lường với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp do đại diện Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên và Công ty Điện lực Thái Nguyên trình bày.

Tại hội thảo cũng diễn ra phần trao đổi, thảo luận để cùng giải đáp, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các đại biểu, doanh nghiệp.

 Nguồn: https://vietq.vn/do-luong-khong-chi-la-khoa-hoc-ve-phep-do-ma-con-la-ngon-ngu-chung-cua-thuong-mai-khdmst-d233334.html